Jasna Lazarević
Biblioteka Filozofskog fakulteta, Istočno Sarajevo
jasna@paleol.net

Biblioteke mjesta znanja i zabave

Biblioteke mjesta znanja i zabave: zbornik radova sa stručnog skupa, Jahorina, 13. i 14. april 2009. godine. Glavni i odgovorni urednik Aleksa M. Aladžić. Višegrad: Društvo bibliotekara Republike Srpske, 2010.

Zbornik radova sa stručnog skupa bibliotekara održanog na Jahorini 13. i 14. aprila 2009. godine, objavljen je u izdanju Društva bibliotekara Republike Srpske 2010. godine. U zborniku radova sa ovog skupa dato je pet rezimea i devetnaest radova u celosti.

U radovima učesnika skupa, razmatrana su neka od ključnih pitanja našeg bibliotekarstva u današnjem trenutku, ponuđeni mogući odgovori i rešenja, podeljena vlastita i tuđa dobra iskustva, kao mogući pravci razvoja bibliotekarstva kod nas. Tradicionalnu tvrdnju da su biblioteke mesta u neraskidivoj vezi sa znanjem i njegovim sticanjem, u budućnosti je moguće zadržati samo ako biblioteke svoje delovanje usmere ka razvoju kontinuiranog i doživotnog učenja, razvijanju navika i potreba čitanja kod dece i omladine, digitalizovanjem kulturne baštine u cilju očuvanja, podsticanjem čuvanja obaveznog primerka, uvođenjem novih tehnologija i promišljenim korišćenjem postojećih resursa, razvijanjem međusobne saradnje i naročitom brigom o posebnim bibliotekama, kao temeljima našeg kulturnog i nacionalnog pamćenja i identiteta.

U svojim radovima, Mirko S. Marković, Darko Jeremić i Miljana Macan pokušali su da odgovore na pitanja kako u vreme svetske ekonomske krize reklamirati svoju biblioteku, kako njen rad učiniti vidljivim, kako se, na kraju, približiti tzv. "net generaciji"? Da li je Facebook dobro rešenje i u kojoj meri su njegove mogućnosti i prostor adekvatni za delovanje biblioteke?

Biblioteka može biti mesto gde je učenje radost, tvrdi Marijana Petronić. Istraživanjem ove teme u svetu došlo se do rezultata da se neobaveznim, slobodnim učenjem postižu mnogo bolji rezultati od onih koji proističu iz pukog moranja. Sličnom temom bavila se i prof. dr Aleksandra Vraneš. "Biblioteka deci treba i može biti drugi dom", konstatuje, i dalje navodi, "..zbog timskog rada korisnika i bibliotekara; zbog usklađenosti želja i prijatnosti njihovog ostvarenja; zbog kontinuirane zapitanosti; zbog individualnog i posvećenog pristupa bibliotekara svakom korisniku; zbog važnosti znanja u današnje doba".

Uporedo sa promovisanjem biblioteka, osavremenjivanjem njihovog poslovanja, podsticanjem na razvoj čitalačkih navika i kontinuirano i doživotno učenje, potrebno je zaštiti i očuvati kulturnu baštinu. Donošenje zakonske regulative u vezi sa obaveznim primerkom, kojom će biti jasno precizirano koju vrstu građe bi trebalo prikupljati, koje ustanove imaju obavezu da je prikupljaju, na koji način bi trebala da se čuva i daje na korišćenje, umnogome bi doprinelo očuvanju, širenju i razvoju nacionalne kulture svake pojedine zemlje i njenih naroda, piše prof. dr Milena Maksimović. Bojana Milošević, bibliotekar u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci RS, predstavila je ukratko plan digitalizacije periodike i knjiga od značaja za Republiku Srpsku i Bosnu i Hercegovinu, objavljivanih s kraja XIX veka do početka Drugog svetskog rata. Navodi podatke da su u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske do sada digitalizovani časopisi Razvitak i Školski vjesnik. Za naredni period u planu je digitalizacija Bosanske vile, Zore, Vrhbosanskih novina, Srpske riječi i Glasnika Zemaljskog muzeja. Ljiljana Ninković pisala je o legatu Jovana Dučića koji je on zaveštao svome rodnom gradu. Legat se čuva u Narodnoj biblioteci u Trebinju. Dučićeva lična biblioteka i arhiv, većim delom iz Amerike, u Trebinje je stigla 1961. godine. U biblioteci se već tada nalazilo oko 1.500 knjiga koje je pesnik poklonio biblioteci 1941. godine. Stručna obrada i sistematizacija građe obavljena je 1963. godine. Na ovim poslovima radilo je osamnaest bibliotekara iz Beograda i Sarajeva, pod rukovodstvom Slobodana Jovanovića iz Narodne biblioteke Srbije. Za osamnaest dana rada, tačnije od 19. juna do 7. jula 1963, ova ekipa bibliotekara obradila je legat Jovana Dučića, koji je prema popisu od 1. 5. 1961. godine sadržavao 5.427 knjiga, brojnu prepisku, dokumente, pesnikove rukopise i lične stvari, fotografije i druge vredne predmete. Pored opisa sadržine legata, LJ. Ninković je u tekstu obradila i celokupnu metodologiju rada na legatu, kao i celokupan raspored građe. U tom smislu, rad Ljiljane Ninković dragocen je, kako zbog brojnih informacija za buduće istraživače, tako i zbog vrlo korisnih uputstava za rad na legatima.

Dr Stela Filipi-Matutinović, u svome radu pod naslovom "Uloga biblioteka u 21. veku", razmatra jedno od najaktuelnijih pitanja u oblasti bibliotekarstva – odnos biblioteka i Interneta. U radu doktorke Filipi-Matutinović nedvosmisleno se kaže da je pojava Interneta umnogome izmenila rad biblioteke i bibliotekara i da će u budućnosti te promene biti još izraženije. Opstanak biblioteka zavisi od mogućnosti prilagođavanja biblioteka novom informacionom dobu i novim tehnologijama.

I dok razvijene zemlje postavljaju obrazovanje i razvijanje ljudskih resursa među najvažnije strateške nacionalne ciljeve, označavajući ih prioritetnim za razvoj i prosperitet društva, dotle u Srbiji još uvek biblioteke imaju marginalnu ili nikakvu ulogu u doživotnom učenju i stvaranju informatičkog društva, kaže Vesana Crnogorac. Strategija razvoja obrazovanja odraslih, Strategija razvoja stručnog obrazovanja i Strategija razvoja informacionog društva samo indirektno ili uzgred prepoznaju biblioteku kao činioca ovog razvoja.

Zbornik radova Biblioteke mjesta znanja i zabave knjiga je sa nizom uputnica i odgovora na savremena i aktuelna pitanja u oblasti bibliotekarstva. Zbog toga, ona će biti dobar priručnik i korisna literatura svake biblioteke i bibliotekara.